Antonius van Paduakerk: geen alledaags project

Het beeldbepalende gebouw staat op de hoek van de Eindhovenseweg en de Carolusdreef. De kerk stamt uit 1921 en is ontworpen in de stijl van de Delftse School. Het gebouw staat op de lijst Cultuurhistorisch Waardevolle Objecten en is genomineerd voor de monumentenstatus. "Dat is ook doorvertaald naar de herbestemming. Wegens het beeldbepalende karakter van de kerk zijn de gevels aan de Eindhovenseweg en de Carolusdreef min of meer intact gelaten", verklaart Pascal van Gestel, projectleider bij Huybregts Relou. "De renovatie heeft de meeste impact gehad op de zuidgevel, waar we de gevel hebben opengewerkt en appartementen trapsgewijs hebben ingebouwd."

Afwijkingen

Uitgangspunt voor de verbouwing was het bakstenen kerkgebouw waarvan het zadeldak wordt gedragen door steunberen. Een toren heeft de kerk niet: de kerkklok hing tussen twee steunberen en komt in de woonbestemming niet terug. "Om hierin achttien appartementen onder te brengen, was geen sinecure", aldus Van Gestel. "Gekozen is voor een doos-in-doosconstructie. Bij zo'n oud gebouw weet je van tevoren dat je flinke afwijkingen kunt tegenkomen, en dat was hier ook het geval. Zowel in breedtes en hoogtes als in haaksheid. De nok bijvoorbeeld vertoont van voor naar achter een hoogteverschil van 20 tot 25 centimeter en in de breedte loopt de noklijn zo een halve meter weg. De doos-in-doosoplossing vangt je problemen voor een groot deel af. Het scheve dak hebben we helemaal vervangen door geïsoleerde prefab sandwichpanelen met dakpannen. Door het tijdelijke open dak konden we logistiek ook lekker doorwerken."

"Dat geldt dus ook voor de gotische boogvorm van het atrium. Dat atrium is ontstaan uit het feit dat kerken doorgaans een lastige breedtemaat hebben. Bouw je daar appartementen in, dan krijgen die te weinig daglicht binnen. Een atrium voorzien van dakramen lost dit probleem op. En door de vorm is het ook een esthetisch fraaie ruimte geworden."

Daglicht

Aan de Carolusdreef is de gevel goeddeels intact gebleven, alleen de gotische ramen zijn naar onder doorgetrokken tot zeven meter hoge uitsparingen om ook op begane grondniveau daglicht binnen te krijgen. "De wanden zijn ingezaagd en er zijn nieuwe aluminium kozijnen geplaatst. Aan de zuidzijde zijn de steunberen gebleven: de woningen zijn ertussen ingebouwd en springen trapsgewijs naar buiten. Het steunbeer-idee zie je terug in de penanten van de woningen. Grote aluminium puien voor royale daglichttoetreding."

Bijzonder is het zeker. Van het oude kapelletje bij de entree is een stilteplek gemaakt die het verleden van de Antonius van Paduakerk levend houdt. Daarna kom je binnen in het vijftien meter hoge atrium met zichtlijnen die door het hele gebouw lopen. Van Gestel: "Dit was geen alledaags werk. Voor ons en voor de architect en adviseurs is het een leerproces geweest. Vooral over wat je wel en niet wilt behouden. Bij dit werk zijn er elementen behouden die later weer zijn afgewerkt en dus onzichtbaar werden. Voor een volgend project gaan we dus aan de voorkant nog beter overwegen wat echt in het zicht blijft en wat niet."