Wooncomplex Zandstaete Tilburg: samenstandig en inclusief wonen

Recent opende ouderenorganisatie De Wever een splinternieuwe woonlocatie in Tilburg, bestaande uit drie verschillende eenheden. “Samenstandigheid en inclusief wonen zie je terug in zowel het ontwerp als de bedrijfsvoering”, zegt locatiemanager Lizette de Laat.

“We zijn geen traditioneel verpleeghuis, maar een wooncentrum waar bewoners, hun netwerken en de wijk elkaar ontmoeten en samen iets voor elkaar betekenen. Waar nodig aangevuld met professionele zorg en ondersteuning”, vertelt De Laat. “Samenstandig en samenredzaam zijn sleutelwoorden. Zo geven we invulling aan de nieuwe manier van ouderenzorg. Deze plek moet echt een thuis zijn, waar je zoveel mogelijk de regie hebt over je eigen leven.”

Samen thuis

Gerard Snoeren, manager De Wever Wonen, vertelt: “We komen straks zoveel handjes tekort, de samenleving zal een steentje bij moeten dragen. Maar nog belangrijker vinden we dat een bewoner zo lang mogelijk zijn of haar eigen leven zelfstandig kan leiden. Dat stimuleren we hier maximaal. Deze woonlocatie bestaat uit drie eenheden. Zandstaete biedt 120 volwaardige en ruime zorgappartementen van 50 m², elk met een aparte slaapkamer, eigen sanitair en een volledig ingerichte keuken. Bewoners kunnen zo zelf koken en ook logees zijn welkom om te blijven. Net als thuis.” Wooncomplex Zandduinen huisvest 33 huurappartementen voor mensen met een lichtere zorgvraag. “Hier zie je veel koppels waarvan de een vaak een beginnende kwetsbaarheid heeft”, vult De Laat aan. “Hier kun je lang samen blijven wonen en dat is uiteindelijk wat de overheid graag stimuleert.” Hospice De Zandsporen is de derde pijler van het complex. Snoeren: “Een hospice is weliswaar onrendabel, echter vinden wij het onze maatschappelijke verantwoordelijkheid dat het hospice er is.”

Nieuwe ouderenzorg

De Laat is duidelijk over de veranderende behoeftes in zorgen en wonen: “De nieuwe ouderenzorg vraagt om een andere manier van denken en doen. Nu is het vaak zo dat als je verhuist naar een zorginstelling, de verpleging de controle over je leven overneemt. Hier draaien we dat om. We stimuleren dat mensen iets voor elkaar doen. Zo hebben we bewust gekozen voor een inclusieve bewonersmix, wat betekent dat mensen met diverse zorgvragen door elkaar heen wonen. Iemand die bijvoorbeeld beginnend dementerend is, kan de gordijnen sluiten voor iemand die niet mobiel is”. Uniek is ook dat 15 appartementen worden bewoond door Woonmaatjes, mensen zonder beperking die bereid zijn te participeren in de woongemeenschap. “Een boodschap, een kop koffie of een simpel praatje. In ruil daarvoor kunnen deze Woonmaatjes tegen gunstige voorwaarden wonen”, aldus De Laat. 

Leven in vrijheid

”We stimuleren ‘leven in vrijheid’ op meerdere vlakken”, vult Snoeren aan. “Bewoners kunnen gebruikmaken van verschillende voorzieningen, zoals buurtkamers, de tuinen, een brasserie, een kapsalon en een fysio- en sportruimte. Door de gezellige brasserie is Zandstaete een ontmoetingsplek voor bewoners en mensen uit de wijk.” Het complex staat in een multiculturele wijk. “Die afspiegeling zien we hier ook terug”, zegt Snoeren. “Een Oosterse buurtkamer en een halal-keuken zijn nu in ontwikkeling. We willen dat iedereen zich hier thuis voelt.” Qua inrichting onderscheidt het complex zich eveneens. De Laat: “We proberen in Zandstaete een aantal dingen uit. Zo hangt hier niet het grote logo van De Wever aan het complex en hangen er zo min mogelijk andere bordjes die laten zien dat je in een zorgcomplex bent. Hier hoef je je niet anders te gedragen. Je bent hier gewoon thuis.”

Complexe bouw

Zandstaete is het tweede project dat bouwbedrijf Huybregts Relou voor De Wever realiseerde. Projectleider Rob Toll, betrokken vanaf contractvorming vertelt: “Het complex voldoet aan alle BENG-eisen, is gasloos en heeft een moderne WKO-installatie. Waar mogelijk is gebruikt gemaakt van duurzame materialen. Ook is er zoveel mogelijk rekening gehouden met biodiversiteit en natuurinclusiviteit. Het was al met al best een uitdagend project. De bouw van de drie verschillende eenheden gebeurde tegelijkertijd. Met een team dat -door meervoudige onderhandse aanbesteding van De Wever- elkaar nog moest leren kennen.” Om de appartementen toekomst- en herbestendig te maken, zijn ze allemaal ruim opgezet en individueel gebouwd. Toll: “Iedere woning heeft een eigen technische installatie, elektrische boiler en WTW-unit. Gedeeld sanitair en grote collectieve installaties met legionellagevaar behoren tot het verleden. De panden beschikken over dynamische verlichting, die het dag- en nachtritme nabootst. Bewoners dragen detectie, om hen te lokaliseren wanneer nodig, maar deze opent ook de deur van het appartement zodra men in de buurt komt. Bij de uitgangen is een zogenoemde leefcirkel geïnstalleerd.” De Laat: “Binnen de locatie en in de binnentuin kan iedere bewoner zich vrij bewegen. Alleen als het echt onveilig wordt, sluit de buitendeur automatisch.” Het drietal is trots op het eindresultaat en het realiseren van de bouw binnen de afgesproken termijn. Toll: “Het hele proces verliep voorspoedig. Dat kwam mede doordat De Wever de gegevens bij aanvang zo goed voor elkaar had. Bijkomend voordeel: de sloop van het oude pand liep iets uit, waardoor er meer tijd was om alle details met de installateurs af te stemmen. Een goede voorbereiding komt ten goede van de bouwperiode.” 

Advies

De Laat heeft nog een belangrijk advies voor bouwers en andere ouderenorganisaties: “Zorg dat alles intuïtief is. Het pand, de installaties, de ruimtes, de appartementen. Zodat het gebruik ook voor mensen met een beschadigd brein vanzelfsprekend is”. Snoeren haakt aan: ”En bouw zo veel mogelijk als een regulier wooncomplex, haal het zorgetiket eraf voor het thuisgevoel”. Tol besluit: “Bouwen in de zorg is een specialiteit en vraagt om maatwerk. Als aannemer denken we graag mee of verzorgen desgewenst de ontwikkelfase om tot het beste resultaat te komen.”